კავკასიაში გავრცელებული ზოგიერთი სამკურნალო მცენარის ანტიოქსიდანტური თვისებები
DOI:
https://doi.org/10.56580/GEOMEDI44საკვანძო სიტყვები:
ლაშქარა, თბილისის ბეგქონდარა, მლოკოშევიჩის იორდასალამი, კავკასიური ყოჩივარდა, ანტიოქსიდანტური აქტიურობა, DPPH ანალიზი, სამედიცინო მიზნებისათვის გამოყენებაანოტაცია
ვინაიდან ანტიოქსიდანტური თვისების მქონე ნაერთებს შეუძლიათ გავლენა მოახდინონ ადამიანის სხვადასხვა დაავადებების მიმდინარეობაზე, აქედან გამომდინარე, ამ ტიპის მოლეკულების შესწავლას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება. ახალი ანტიოქსიდანტური თვისების მქონე ნაერთების აღმოჩენა იძლევა იმის იმედს, რომ ისინი მომავალში სამკურნალო პრეპარატების სახით იქნება გამოყენებული. კავკასიის უნიკალურმა მთათა სისტემამ და კლიმატურმა თავისებურებამ ჩამოაყალიბა მცენარეთა სახეობათა სიმრავლით გამორჩეული სამყარო. საუკუნეების მანძილზე კავკასიის ტერიტორიაზე არსებული მცენარეები გამოიყენებოდა და გამოიყენება სხვადასხვა დაავადებების სამკურნალოდ. თუმცა, თანამედროვე კვლევის მეთოდებით, მათ შემადგენლობაში არსებული ბიოლოგიურად აქტიური ნაერთების მოქმედებების მექანიზმების გარკვევა, ჯერ კიდევ არის არის კარგად შესწავლილი. მოცემულ მიმოხილვაში ნაჩვენებია კავკასიის სამკურნალო მცენარეების: Symphytum caucasicum M. Bieb. (ლაშქარა); Thymus tiflisiensis Klokov & Des.-Shost. (თბილისური ბეგქონდარა), Paeonia daurica subsp. mlokosewitschii (Lomakin) D. Y. Hong (მლოკოშევიჩის იორდასალამი) და Cyclamen coum Mill. (კავკასიური ყოჩივარდა) ექსტრაქტების ანტიოქსიდანტური თვისებები, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ ისინი მეტად მნიშვნელოვანი წყაროა ამ ტიპის ნაერთების მისაღებად. მცენარეების - Symphytum caucasicum M. Bieb-ის (ლაშქარა) მიწისზედა ორგანოებიდან და ფესვებიდან; Cyclamen coum Mill-ის (კავკასიური ყოჩივარდა) გორგლებიდან; Paeonia daurica subsp-ის mlokosewitschii (Lomakin) D. Y. Hong-ის (მლოკოშევიჩის იორდასალამი) ფოთლებიდან და Thymus tiflisiensis Klokov & Des.-Shost-ის (თბილისური ბეგქონდარა) მიწისზედა ორგანოებიდან, გამოყოფილია სხვადასხვა ანტიოქსიდანტური თვისების მქონე ნაერთები, მაგალითად; ფენოლური მოლეკულები, წყალში ხსნადი ანტიოქსიდანტები, ალკალოიდები, ტერპენები და საპონინები. In vitro კვლევებმა აჩვენა, რომ აღნიშნული ანტიოქსიდანტური თვისების მოლეკულები თრგუნავენ სხვადასხვა დაავადებებთან დაკავშირებულ ბიოლოგიურ ეფექტებს. მიმოხილვაში წარმოდგენილია კავკასიის ტერიტორიაზე გავრცელებული სამკურნალო მცენარეების გამოყენება სხვადასხვა დაავადებებთან მიმართებაში. ასევე წარმოდგენილია მასალები იმ მკვლევარებისათვის, რომლებიც იკვლევენ და ქმნიან მცენარეების საფუძველზე დამზადებულ უსაფრთხო სამკურნალო საშუალებებს.
მეტრიკები
წყაროები
Bhatt ID, Rawat S, Rawal RS. Antioxidants in Medicinal Plants. In: Chandra S, Lata H, Varma A, eds. Biotechnology for Medicinal Plants. Springer Berlin Heidelberg; 2013:295-326. Accessed April 27, 2023. https://link.springer.com/10.1007/978-3-642-29974-2_13
Nakhutsrishvili GS, Abdaladze O, Batsatsashvili K, Spehn EM, Körner C, eds. Plant Diversity in the Central Great Caucasus: A Quantitative Assessment. Springer International Publishing; 2017.
Mamedov, Nazim; Mehdiyeva, N.P.; Craker, Lyle E. Medicinal plants used in traditional medicine of the Caucasus and North America. Journal of Medicinally Active Plants. 2015; 4 : 42-66. doi:10.7275/R51834DS
Fik-Jaskółka M, Mittova V, Motsonelidze C, Vakhania M, Vicidomini C, Roviello GN. Antimicrobial metabolites of Caucasian medicinal plants as alternatives to antibiotics. Antibiotics. 2024;13(6):487. doi:10.3390/antibiotics13060487
Halliwell B, Gutteridge JMC. Free Radicals in Biology and Medicine. Fifth edition. Oxford University Press; 2015.
Pirtskhalava M, Mittova V, Tsetskhladze ZR, Palumbo R, Pastore R, Roviello GN. Georgian medicinal plants as rich natural sources of antioxidant derivatives: a review on the current knowledge and future perspectives. CMC. 2024;31. doi:10.2174/0109298673262575231127034952
Krishnaiah D, Sarbatly R, Nithyanandam R. A review of the antioxidant potential of medicinal plant species. Food and Bioproducts Processing. 2011;89(3):217-233. doi:10.1016/j.fbp.2010.04.008
Vergun O, Brindza J, Rakhmetov D. Total antioxidant activity of plants of Symphytum L. species. In: Klymenko S, ed. Agrobiodiversity for Improving Nutrition, Health and Life Quality. 1. ed. Slovak University of Agriculture in Nitra, Slovakia; 2017:488-492. doi:10.15414/agrobiodiversity.2017.2585-8246.488-492
Aydin C, Mammadov R, Davidov M. Biological activities, phenolic constituents and of various extracts of Cyclamen coum tubers and leaves from Turkey. JCPRM. 2023;(1):255-263. doi:10.14258/jcprm.20230111262
Korkotadze T., Gokadze S., Mshvildadze V., Jokhadze M., Berashvili D. Evaluation of antioxidant activity of some species of the Labiatae family, common in Georgia. In: “Chemistry - Achievements and Prospects” Collection of Scientific Works of the International Scientific Conference Dedicated to the 90th Anniversary of Givi Tsinstadze. Technical University; 2023:301-303.
Mittova V, Pirtskhalava M, Bidzinashvili R, Vakhania M, Mindiashvili T, Kobiashvili M. Effects of different drying, extraction methods, and solvent polarity on the antioxidant properties of Paeonia daurica subsp. mlokosewitschii leaves. MIMM. 2023;26(2):1-15. doi:10.56580/GEOMEDI39
Chanishvili, Sh., Chigladze, L., Kikvidze, M., et al. Content of antioxidants in leaves of some plants of Tbilisi environs. Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences. 7:105-111.
Luca SV, Zengin G, Kulinowski Ł, Sinan KI, Skalicka‐Woźniak K, Trifan A. Phytochemical profiling and bioactivity assessment of underutilized Symphytum species in comparison with Symphytum officinale. J Sci Food Agric. 2024;104(7):3971-3981. doi:10.1002/jsfa.13279
Mahomoodally MF, Picot-Allain MCN, Zengin G, et al. Chemical profiles and biological potential of tuber extracts from Cyclamen coum Mill. Biocatalysis and Agricultural Biotechnology. 2021;33:102008. doi:10.1016/j.bcab.2021.102008
Paciolla C, Fortunato S, Dipierro N, et al. Vitamin C in Plants: from functions to biofortification. Antioxidants. 2019;8(11):519. doi:10.3390/antiox8110519
Batsatsashvili K, Mehdiyeva N, Fayvush G, et al. Symphytum caucasicum M. Bieb. Boraginaceae. In: Bussmann RW, ed. Ethnobotany of the Caucasus. European Ethnobotany. Springer International Publishing; 2016:1-6. doi:10.1007/978-3-319-50009-6_61-1
Zeb A. Concept, mechanism, and applications of phenolic antioxidants in foods. J Food Biochem. 2020;44(9). doi:10.1111/jfbc.13394
Barbakadze VV, Kemertelidze EP, Mulkijanyan KG, et al. Antioxidant and anticomplement activity of poly[3-(3,4-dihydroxyphenyl)glyceric acid] from Symphytum asperum and Symphytum caucasicum plants. Pharm Chem J. 2007;41(1):14-16. doi:10.1007/s11094-007-0004-7
Jia N, Shu QY, Wang DH, et al. Identification and Characterization of anthocyanins by high-performance liquid chromatography–electrospray ionization–mass spectrometry in herbaceous peony species. J Amer Soc Hort Sci. 2008;133(3):418-426. doi:10.21273/JASHS.133.3.418
Hong DY, Zhou SL. Paeonia (Paeoniaceae) in the Caucasus. Botanical Journal of the Linnean Society. 2003;143(2):135-150. doi:10.1046/j.1095-8339.2003.00173.x
Macáková K, Afonso R, Saso L, Mladěnka P. The influence of alkaloids on oxidative stress and related signaling pathways. Free Radical Biology and Medicine. 2019;134:429-444. doi:10.1016/j.freeradbiomed.2019.01.026
Salehi, Sharopov, Boyunegmez Tumer, et al. Symphytum species: a comprehensive review on chemical composition, food applications and phytopharmacology. Molecules. 2019;24(12):2272. doi:10.3390/molecules24122272
Kim T, Song B, Cho KS, Lee IS. Therapeutic potential of volatile terpenes and terpenoids from forests for inflammatory diseases. IJMS. 2020;21(6):2187. doi:10.3390/ijms21062187
Getia M, Korkotadze T, Moshiashvili G, Tabatadze N, Legault J, Mshvildadze V. Composition and cytotoxicity of essential oils from aerial parts of Thymus tiflisiensis and T. collinus growing in Georgia. Chem Nat Compd. 2022;58(5):959-961. doi:10.1007/s10600-022-03840-5
Miller JS, McCue K, Consiglio T, Stone J, Eristavi M, Sikharulidze S, Mikatadze-Pantsulaia T, Khutsishvili M. Endemic Medicinal Plants of Georgia (Caucasus). Missouri Botanical Garden Press; 2005. 46.
Tapondjou LA, Nyaa LBT, Tane P, et al. Cytotoxic and antioxidant triterpene saponins from Butyrospermum parkii (Sapotaceae). Carbohydrate Research. 2011;346(17):2699-2704. doi:10.1016/j.carres.2011.09.014
Bokov Do B, Krasikova Mk K, Sergunova Ev S, et al. Pharmacognostic, phytochemical and ethnopharmacological potential of Cyclamen coum Mill. PJ. 2020;12(1):204-212. doi:10.5530/pj.2020.12.31
Alfadda AA, Sallam RM. Reactive oxygen species in health and disease. Journal of Biomedicine and Biotechnology. 2012;2012:1-14. doi:10.1155/2012/936486
Saboora A, Sajjadi ST, Mohammadi P, Fallahi Z. Antibacterial activity of different composition of aglycone and glycosidic saponins from tuber of Cyclamen coum Miller. Industrial Crops and Products. 2019;140:111662. doi:10.1016/j.indcrop.2019.111662
