ბავშვთა და მოზარდთა აკადემიურ მოსწრებაზე მოქმედი ფაქტორების სისტემატური მიმოხილვა და მეტაანალიზი
DOI:
https://doi.org/10.56580/GEOMEDI66საკვანძო სიტყვები:
აკადემიური მოსწრება, გავლენის ფაქტორი, ბავშვები და მოზარდებიანოტაცია
საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის საკითხებისთვის, აკადემიური მოსწრება უმნიშვნელოვანესი ქვაკუთხედია, რადგან ის სასიციცხლოდ მოქმედებს მომავალ წარმატებაზე. თუმცა, ბავშვებისა და მოზარდების აკადემიურ მოსწრებაზე მოქმედი ფაქტორები ჯერ კიდევ სათანადოდ არ არის შესწავლილი. მიზნები: მეტაანალიზის საშუალებით, ბავშვებსა და მოზარდებში აკადემიურ მოსწრებაზე მოქმედი ფაქტორების სისტემატური მიმოხილვის შედეგების სინთეზირება და კრიტიკული შეფასება. მეთოდები: სხვადასხვა მონაცემთა ბაზიდან, მეტაანალიზისთვის ჩატარდა მრავალფაქტორული ლიტერატურული მიმოხილვა. კვლევები ამოღებული იქნა scholar.google.com, pubmed.com, eric.ed.gov, elicit.com, sematicscholar.com-დან, რათა გამოვლენილიყო 2015-დან 2025 წლამდე გამოქვეყნებული დაკავშირებული კვლევები დიაგრამის PRISMA გამოყენებით. თავდაპირველად, გამოვლინდა დაახლოებით 120 სრული ტექსტის მქონე კვლევა. მათ შორის, არარელევანტური კვლევები გამოირიცხა. სკრინინგის შემდეგ, 12 კვლევა, რომლებიც შედიოდა აღნიშნული მიმოხილვის მეტაანალიზში, აკმაყოფილებდა ჩართვის ყველა კრიტერიუმს. შერჩეული კვლევები და მათი შედეგები შემოწმდა და სინთეზირდა ქვესათაურებში, თემატური ანალიზის საშუალებით. შედეგები: კვლევამ აჩვენა, რომ სტატიების 83.33%-ში გამოყენებული იყო ჯვარედინი კვლევის დიზაინი, ხოლო 16.67%-ში - გრძივი კვლევის დიზაინი. ჯანსაღი საშინაო გარემო და საუზმე, უმრავლესობაში (25%), აკადემიური მოსწრების გავლენის ფაქტორებად იქნა მიჩნეული, შემდეგ მოდის სიღარიბე და უმოძრაო ცხოვრების წესი, მაღალი ენერგეტიკული ღირებულება, დაბალანსებული დიეტა, ხილი და ბოსტნეული, ხმელთაშუა ზღვის დიეტა, ანთებითი და ანთების საწინააღმდეგო დიეტა (25%, 16.67%, 16.67%). შესაბამისად, 8.33% და 8.33% ბავშვებისა და მოზარდების აკადემიური მოსწრების გავლენის ფაქტორებად. დასკვნა: კვლევამ დაასკვნა, რომ ბავშვებისა და მოზარდების აკადემიურ მოსწრებაზე გავლენას ახდენს სხვადასხვა ფაქტორი. ძირითადად, კვების რაციონი, საშინაო გარემო და საუზმე, ასევე სიღარიბე და ცხოვრების წესი. მიუხედავად ამისა, ამ კავშირის დასადასტურებლად, აუცილებელია, მკაცრი დიზაინი, ცრურწმენების და შემააშრიალებელი ცვლადების კონტროლი.
მეტრიკები
წყაროები
Pearce K, Golley R, Lewis L, Cassidy L, Olds T, Maher C. The apples of academic performance: associations between dietary patterns and academic performance in Australian children. Journal of School Health. 2018; 88(6): 444-52. https://doi.org/10.1111/josh.12631
Bücker S, Nuraydin S, Simonsmeier BA, Schneider M, Luhmann M. Subjective well-being and academic achievement: A meta-analysis. Journal of Research in Personality. 2018;74:83-94. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2018.02.007
York TT, Gibson C, Rankin S. Defining and measuring academic success. Practical assessment, research & evaluation. 2015; 20(5): n5. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1059739.pdf
Peng P, Kievit RA. The development of academic achievement and cognitive abilities: A bidirectional perspective. Child development perspectives. 2020; 14(1): 15-20. https://doi.org/10.1111/cdep.12352
Nyaradi A, Li J, Hickling S, Foster J, Oddy WH. The role of nutrition in children's neurocognitive development, from pregnancy through childhood. Frontiers in human neuroscience. 2013; 7: 97. https://doi.org/10.3389/fnhum.2013.00097
Adhikari BK, Sharma P, Giri S. The Paradox of Health Literacy: Unchanged Nutritional Behaviors of Literates. International Journal. 2025;14(2):117-24. https://doi.org/10.11648/j.ijnfs.20251402.14
Naveed S, Lakka T, Haapala EA. An overview on the associations between health behaviors and brain health in children and adolescents with special reference to diet quality. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2020;17(3):953. https://doi.org/10.3390/ijerph17030953
Burrows T, Goldman S, Pursey K, Lim R. Is there an association between dietary intake and academic achievement: a systematic review. Journal of Human Nutrition and Dietetics. 2017; 30(2): 117-40. https://doi.org/10.1111/jhn.12407
Esteban-Cornejo I, Mota J, Abreu S, Pizarro AN, Santos MP. Dietary inflammatory index and academic performance in children. Public health nutrition. 2018;21(17):3253-7. https://doi.org/doi:10.1017/S1368980018001994
Mualem R, Jadon N, Shance S, Hussein Farraj R, Mansour R, Cohen S. The effect of dietary preferences on academic performance among kindergarten-aged children. J Neurosci Neurol Surg. 2023;13:277. https://doi.org/10.31579/2578-8868/277
Peña-Jorquera H, Martínez-Flores R, Espinoza-Puelles JP, López-Gil JF, Ferrari G, Zapata-Lamana R, et al. Adolescents with a favorable Mediterranean-style-based pattern show higher cognitive and academic achievement: a cluster analysis—the cogni-action project. Nutrients. 2024;16(5):608. https://doi.org/10.3390/nu16050608
Barg G, Frndak S, Queirolo EI, Peregalli F, Kordas K. Dietary patterns and cognitive achievement among school children in socio-cultural context, a case of Montevideo, Uruguay. European journal of nutrition. 2023;62(6):2475-88. https://doi.org/10.1007/s00394-023-03167-z.
Beressa G, Biratu A, Lencha B, Sahiledengle B, Zenbaba D, Bekele D, et al. Association between dietary diversity, nutritional status, and academic performance of school-age children in Southeast Ethiopia using structural equation modelling. Journal of Health, Population and Nutrition. 2024;43(1):188. https://doi.org/10.1186/s41043-024-00687-0
Sohail R, Hasan H, Saqan R, Barakji A, Khan A, Sadiq F, et al. The Influence of the Home Food Environment on the Eating Behaviors, Family Meals, and Academic Achievement of Adolescents in Schools in the UAE. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2024;21(9):1187. https://doi.org/10.3390/ijerph21091187
Martin AJ, Bostwick KC, Burns EC, Munro-Smith V, George T, Kennett R, et al. A healthy breakfast each and every day is important for students' motivation and achievement. Journal of School Psychology. 2024;104:101298.
Rajan Jr A, Peter RM, Logaraj M, Palanivel SM, Anantharaman V. Relation of Dietary Practices and Academic Achievement Among School-Going Children in Kattankulathur Block, Chengalpattu District, Tamil Nadu. Cureus. 2024; 16(11). https://doi.org/10.1016/j.jsp.2024.101298
Hair NL, Hanson JL, Wolfe BL, Pollak SD. Association of child poverty, brain development, and academic achievement. JAMA pediatrics. 2015; 169(9): 822-9. https://doi.org/10.1001/jamapediatrics.2015.1475.
Adhikari BK, Giri S, Sharma P. Evaluation of Childhood Dietary Patterns and Their Impact on Nutrition Status: A Literature Review. International Journal of Nutrition and Food Sciences. 2024;13(3):66-76. https://doi.org/10.11648/j.ijnfs.20241303.12
Adelantado-Renau M, Jiménez-Pavón D, Beltran-Valls MR, Moliner-Urdiales D. Independent and combined influence of healthy lifestyle factors on academic performance in adolescents: DADOS Study. Pediatric Research. 2019;85(4):456-62. https://doi.org/10.1038/s41390-019-0285-z
Payne-Sturges DC, Tjaden A, Caldeira KM, Vincent KB, Arria AM. Student hunger on campus: Food insecurity among college students and implications for academic institutions. American Journal of Health Promotion. 2018; 32(2): 349-54. https://doi.org/10.1177/0890117117719620.
